Is urenregistratie voor werknemers verplicht?

De voordelen van urenregistratie

Een aanwezigheids- of urenregistratie: veel bedrijven houden dit niet bij. Terwijl het eenvoudig is en veel voordelen oplevert. Inzicht in aanwezigheid geeft immers ook inzicht in afwezigheid: verlof, ziekte, ADV-uren enzovoort. Het grote voordeel van een urenregistratie is dat je werknemers zélf verantwoordelijk kunt maken voor dit deel van de administratie en dat je ook goed berekent of een werknemer voldoende, te veel of juist te weinig heeft gewerkt, plus de daarbij horende beloning.

Is urenregistratie wettelijk verplicht in de EU?

Debbie van de Laar is advocaat bij LXA The Law Firm. Zij kijkt terug op het zogenoemde 'prikklok arrest', dat in het voorjaar van 2019 speelde. Het ging hier om een zaak voor het Europese Hof van Justitie, aangespannen door een Spaanse vakbond. "De bond protesteerde tegen het feit dat het voor werknemers bij een Spaanse tak van Deutsche Bank moeilijk was om de naleving van de arbeidstijden te controleren. Daarmee konden zij ook de uitbetaling van overuren niet claimen, omdat hun gewerkte arbeidsuren niet werden geregistreerd. Het Hof stelde de vakbond in het gelijk en schiep daarmee een precedent dat ook andere landen in de Europese Unie organisaties moet verplichten tot registratie van de dagelijkse en wekelijkse gewerkte uren." Als werkgever binnen de Europese Unie ben je verplicht om bepaalde maximale arbeidstijden en rusttijden in acht te nemen.

Urenregistratie verplicht voor werknemers in de EU

Dus: als werkgever ben je verplicht een tijdregistratiesysteem hebben en gebruiken. Lidstaten horen aan werkgevers op te dragen om zowel de dagelijkse als wekelijkse arbeidstijden te registreren. Alleen aan de hand van deze registratie is het immers mogelijk om te controleren of de richtlijnen met betrekking tot arbeids- en rusttijden daadwerkelijk gevolgd worden. Sceptici riepen dat de aloude prikklok weer moest worden ingevoerd, maar tijdregistratie kan natuurlijk op allerlei manieren.

Arbeidstijdenwet Nederland

Nederlandse werkgevers stelden dat het in Nederland met de urenregistratie niet in zo'n hoge mate speelt, omdat we in dit land al de Arbeidstijdenwet hebben.

Wat is de Arbeidstijdenwet?

In de arbeidstijdenwet staat dat je de arbeids- en rusttijden van werknemers moet registreren. "Anderen vragen zich echter af of de voorwaarden, zoals in de wet gesteld, voldoende zijn, kijkend naar de uitspraak van het Europese Hof vorig jaar", vertelt Debbie. In de wet staat namelijk nergens waar het registratiesysteem aan moet voldoen, dat wordt aan de werkgever overgelaten. Het Hof van Justitie stelt dat het systeem objectief en betrouwbaar moet weergeven wat de wekelijkse en dagelijkse arbeidstijden zijn. De lidstaten hebben volgens het Hof wel een bepaalde speelruimte bij de wettelijke vastlegging, zodat rekening gehouden kan worden met specifieke omstandigheden (en bijv. omvang) van bedrijven.

Arbeidstijdenwet in de praktijk

In een productieomgeving is dit niet zo lastig, maar veel werk (en zeker in deze coronatijd) is tijds- en plaatsonafhankelijk. "Hoe controleer je hoe laat iemand begint en weer stopt met werken? Wanneer er wordt gepauzeerd? Debbie: "Het is ingewikkeld en ook niet toegestaan om zo maar een systeem in te voeren, zonder geweld te doen aan allerlei privacyregels." Debbie ziet momenteel nog niet dat het bedrijfsleven in Nederland - ondanks de uitspraak van het Europese Hof - massaal overgaat tot urenregistratie. "We weten ook niet goed wat het standpunt van de Nederlandse overheid is in dezen. De overheid is recentelijk druk geweest met invoer van de WAB (Wet Arbeid in Balans), en nu met allerlei corona-regelgeving, veel activiteit rondom de Arbeidstijdenwet is er vooralsnog niet."

Maar let op!

Desalniettemin: het kan zo zijn dat een werknemer in Nederland verplicht wordt te bewijzen dat hij of zij een bepaald aantal overuren heeft gedraaid. Maar die bewijslast kan ook omgedraaid worden: dat betekent dat een werkgever netjes moet bijhouden wat de gewerkte uren zijn. Een werknemer kan in dat geval zeggen: 'ik heb overuren gedraaid, laat maar zien dat het níet zo is.' "In het arbeidsrecht zie je dat de bewijslast vaak wordt omgedraaid. Een rechter zal een werkgever er op aanspreken dat hij degene is die een deugdelijke administratie moet bijhouden, en bij het ontbreken daarvan de werknemer gelijk kunnen geven."